درس اخلاق حوزه علمیه برادران مصلی المهدی(عج)

به گزارش روابط عمومی دفتر امام جمعه زابل، حجت الاسلام و المسلمین عزیزی در جمع طلاب حوزه های علمیه المهدی و دارالولایه بیان داشتند:
امیرالمومنین(ععلیه السلام) فرمودند:
عُجبُ المَرءِ بِنَفسِهِ أحَدُ حُسّادِ عَقلِهِ
کلمات قصار از نهج البلاغه شریف حکمت۲۱۲
امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: خود پسندی انسان یکی از حسودان عقل انسان است.
یکی از لطایفش این است که در ان جنود عقل و جهلی که در وجود انسان است گاهی تقابل ها واضح و روشن است، شیطان با سپاهی به جنگ عقل می آید.
یکی از ان سپاه ها خودپسندی و عُجب است .
وجود مقدس امیرالمومنین در غرر الحکم:
العجب یفسد العقل
تیر عجب به عقل می نشیند و عقل را فاسد می کند.
حجب و خود پسندی هدفش عقل می باشد.
که در واقع عجب عاملی است که عقل انسان را فاسد می کند و از بین می برد.
در عبارت اقا امیر المومنین(ع) می فرماید: که عجب نسبت به عقل حسود است و این نکته است.
رذایل اخلاقی با هم دو نسبت دارند گاهی نسبت رذایل اخلاقی بهم نسبت زایش است و گاهی مشارکت.
یعنی از یک رذیله یک رذیله بوجود می آید.
مثلا عجب مادر تکبر است، اگر کسی می خواهد تکبر خود را از بین ببرد.باید عجب را علاج کند .
اگر عجب را علاج نکند ممکن است در مقطعی خلاف عجب عمل بکند، اما تکبر را هرگز نمیتواند علاج کند چون آن اساس است، چون چون علت است .شما معلول رو از بین ببرید علت باقی می ماند.
پس این نکته مهم است. این رذیله ریشه آن رذیله است.
اما گاهی زایشی نیست بلکه مشارکت است. مشارکت در عملکرد، گاهی مشارکت در هدف است. کارکرد واحد است.
مثل عجب و حسد ، با این تفاوت که در حسد محسود عامل بیرونی است و در عجب محسود عامل بیرونی است.
حسود داریم که حسد می ورزد یک محسود داریم کسی که به او حسد دارد.
این دو ماهیتا از هم جدا هستند دو آدم هستند دو شخص هستند، ولی عجب آن حسودی است که درون وجود ما به خود ما حسد می ورزد و به عقل ما حسد می ورزد و این از لطایف بیان امیرالمومنین است.

که امیر المومنین می فرماید: شما مراقب حسود بیرونی هستید در حالیکه حسود درونی هم وجود دارد. خود پسندی شما به عقل شما حسادت می کند.
آدمی که خودش را تحویل میگیرد می آید به عقلش حسادت می کند.
حسود که حسادت می کند، دنبال زوال نعمت است وقتی بزرگان تعریف میکنند حسد را، حسد یعنی طلب زوال نعمت از فرد دیگری.
وقتی دنبال این هستم که نعمتی از کسی ضایع بشود وقتی که خود پسندی سراغ من می اید به دنبال زوال نعمت از خودم است.
عجب یک بلایی این چنینی است.
لذا امیرالمومنین می فرماید: العجب یفسد العقل
خود پسندی به دنبال این است که عقل من را ضایع کند.
چون عقل پیامبر درونی خداست. این پیامبر درونی ما را به سمت توحید می کشاند.
عجب شرک است البته مراتب خودش دارد.
عقل توحید است. عجب می گوید شریک برای خدا قائل شوید، ولی عقل می گوید شریک قائل نشوید و چون عقل به ندای فطرت ماست و عجب توان مقابله با او را ندارد لذا به او حسادت می کند.
خود پسندی نمی تواند عقل را از میدان به در کند پس به او حسادت می کند.
خب حالا چه نعمتی را می خواهد زایل کند ؟خودپسندی نعمت گرایش به توحید را زایل میکند.
عجب عبارت است از شرک مخفی به دلیل اینکه من همانگونه که خدای متعال را موثر در عالم میبینم، خودم را در عالم موثر میدانم، این می شود شرک.
گاهی این شرک در مقام تشریع هم نشان می دهد
در سوره مبارکه انعام آمده است.
امام باقر علیه السلام می فرماید: این ها شریعت خود را قبول داشتند ،یک جایی به شریعت الهی عمل می کردند یه جایی خودشان تشریح می کردند.
که مرحوم فیض کاشی می آید در تفسیر شریف صافی بیاید این را به ولایت امیرالمومنین تطبیق می دهند. با روایتی از امام صادق (ع) : خدا امر کردند علی ابن ابی طالب خلیفه است دیگران آمدند گفتند خب خدا گفته علی ابن ابی طالب ما می گوییم فلان است.
این شریک قائل شدن برای خدا در مقام تشریح است.
این ها مشرک محسوب می شوند.
خود پسندی ما را به این سمت می کشاند.
عجب یعنی دیدن خود و پس غبار خود، خدا را ندیدن، این یعنی عقل از کارکرد میفتد.
لذا عجب نسبت به عقل حسود است، اینجا از حیث کارکردی، کارکرد عجب و حسد واحد است.
عجب و حسد مشارکت در هدف، کارکرد، در عملکرد دارند.
پس گرفتار خود پسندی می شوم در واقعا عقل خود را از کارکرد می اندازم.
هرچه قدر عقل از کارکرد بیفتد ما از توحید فاصله میگیرم و به شیطان نزدیک می شویم.
چقد این عبارت امیرالمومنین (ع) عجیب است:
عُجبُ المَرءِ بِنَفسِهِ أحَدُ حُسّادِ عَقلِهِ

یکی از حسودان عقل یعنی من هم خودم حسودم و هم محسود، خودم به خودم حسد می ورزم. حسد یعنی خود پسندی من می آید گرایش به توحید من را مانع می شود.
هرچقد من به خودم تکیه کنم به همان میزان از تکیه گاه الهی فاصله گرفتم.

و السلام علیکم و رحمه البرکاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.